بررسی انواع متر

ابزارهای اندازه‌گیری مختلفی با توجه به نیاز کاربران طراحی و تولید شده‌اند که متر یکی از این ابزار است. متر یک وسیله پر مصرف و کاربردی است که در تمامی کارهایی که بحث اندازه‌گیری ابعاد در آن مطرح باشد، مورد نیاز است. دقت اندازه‌گیری و راحتی استفاده از این وسیله دو نکته مهم برای کاربران است. از آن‌جایی که مترها ابزارهایی پر مصرف هستند، بنابراین احتمال خراب شدن آن‌ها بالاست. برای داشتن یک متر با عمر طولانی‌تر لازم است تا انواع آن‌را بشناسید و متناسب با نیاز خود انتخاب کنید. دقت به این نکته موجب می‌شود تا در زمان استفاده از این وسیله نیز دچار مشکل نشوید. در این مقاله، انواع متر و کاربرد هر کدام را معرفی خواهیم کرد. همچنین شما را با دسته بندی‌های مختلف مترهاب موجود در بازار آشنا می‌کنیم تا انتخابی دقیق‌تر و ساده‌تر داشته باشید.

فهرست مطالب: (با کلیک بر روی هر عنوان به توضیحات بیشتر هدایت می شوید)

• متر چیست؟

• انواع متر و کاربرد آن‌

متر چیست؟

با معرفی واحدی به نام متر، نیاز به وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مشخص کردن ابعاد طول، عرض و ارتفاع در محل‌های مختلف احساس شد. بنابراین از نوارهای باریکی که با فواصل دقیقی مدرج شده بودند به عنوان خط کش استفاده شد. اما طول کم این خط کش‌ها موجب سختی در زمان کار با آن‌ها برای اندازه‌گیری محل‌ها و یا اجسام بزرگ شده بود. پس نیاز به طراحی وسیله‌ای بود که دارای طول‌های بیش‌تری بوده و محدودیت اندازه‌گیری را تا حد امکان کاهش دهد.

متر وسیله‌ای بود که به این منظور معرفی شد. متر یک لغت فرانسوی است. معنای این لغت نیز نواری باریک و درجه بندی شده تعریف شده‌است. این نوارها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند و دارای طول‌های متنوعی هستند. برای ساخت نوار متر، از پارچه، فلز، پلاستیک‌های منعطف و مواد دیگری استفاده می‌شود.

انواع متر های موجود در بازار با اندازه‌های مختلفی از 3 تا 100 متر وجود دارند. در واقع می‌توانید این ابزارها را با اندازه‌های 3، 5، 7، 10، 15، 30، 50 و 100 متری تهیه کنید. اما تهیه هر کدام باید با توجه به نیاز و کاربرد شما صورت گیرد. پس اگر قصد شما از خرید متر، کارهای کوچک و معمول خانگی است، مترهای 3 تا 5 متری مناسب بوده و نیاز به تهیه انواع طولانی‌تر آن‌ها نیست. این دسته از مترها، معمولا از جنس فلز بوده و سر آن‌ها یک آهنربا قرار داده می‌شود تا در زمان کار، به یک نقطعه متصل شده و حرکت نکند. برای کارهای بزرگ‌تر می‌توانید از مترهایی با طول 10 متر به بالا استفاده کنید. نکته قابل توجه در جنس مترها این است که، برای مترهای بالای 30 متر، عموما از پارچه استفاده می‌شود.

مترها در مدل‌ها و انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند. اما نکته قابل توجه برای تهیه آن‌ها، نوع کاربری مصرف کننده است. بنابراین با توجه به نیاز خود و داشتن اطلاعات کافی از مدل‌های موجود در بازار، می‌توانید مدل مورد نظر خود را انتخاب کنید. با ما همراه باشید تا با انواع این محصولات و کاربردهای هر کدام آشنا شوید.

انواع متر و کاربردهای آن‌ها

مترها پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین وسایل موجود در جعبه ابزارها محسوب می‌شوند. طراحی این ابزارها بسیار ساده است. نکته مهم در تولید مترها، دقت و کیفیت مواد مورد استفاده در ساخت آن‌هاست. از آن‌جایی که از این ابزارها برای اندازه‌گیری‌های مختلف استفاده می‌شود که در بیش‌تر موارد این اندازه‌گیری‌ها باید دقیق و اساسی باشد، بنابراین باید دقت کافی در مدرج کردن آن‌ها به کار برده شود. همچنین از روش‌های اصولی و استانداردهای مشخص جهت درجه بندی آن‌ها استفاده کرد. به همین دلیل مدل‌های مختلفی از این وسیله تولید شده ‌است که حساسیت هر کدام با دیگری متفاوت است. برای انتخاب این ابزارها، کاربران به شرایط و محیط کاری و همچنین حساسیت‌های موجود در هر فعالیت توجه می‌کنند. بنابراین با توجه به زمینه‌های کاری و متناسب با هر کدام از این شاخه‌ها، یک نوع متر مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی از موارد نیز وجود چند نوع متر امری ضروری محسوب خواهد شد.

مدل‌های مختلف این ابزار بر اساس محل و محیط مورد استفاده از آن‌ها به دسته‌های زیر طبقه بندی می‌شوند:

• متر روکش دار پی وی سی
• متر فلزی
• متر فایبر گلاس
• متر باطری دار
• متر مهندسی
• متر لیزری
• متر چرخ دار
• متر تاشو
• متر خیاطی
• گونیا متر
• متر تلسکوپی
• متر جیبی
• متر قد سنج
• متر چند کاره

هر کدام از شرکت‌ها به تولید مدل‌های مختلفی از این مترها می‌پردازند. در این بخش قصد داریم تا شما را با هر کدام از این مترها و ویژگی‌ها و مشخصات آن‌ها آشنا کنیم و کاربردهای هر کدام را به تفکیک مشخص کنیم. پس ما با همراه باشید.

1-متر روکش دار PVC

در ساخت این مدل از مترها از یک بدنه نرم و مقاوم به ضربه استفاده شده تا به نوار متر آسیبی نرسد و از آن در زمانی که استفاده نمی‌شود، محافظت شود. بر روی بدنه یک قفل ایستگاهی تعبیه شده ‌است تا متر را در زمان اندازه‌گیری بر روی عدد مورد نظر قفل کرده و از جابجایی آن جلوگیری کند. همچنین دارای یک گیره فلزی قوی است. وظیفه این گریه فلزی نگه داشتن متر بر روی لباس کار و یا محل مورد نظر است. از یک بند پارچه‌ای محکم بر روی بدنه و در انتهای دسته نیز کمک گرفته شده ‌است. این بند موجب می‌شود تا در زمان‌های حساس که حمل کردن متر به واسطه محل و شرایط کار دشوار است، به دور دست پیچیده و باعث نگهداری آن در زمان کار شود.

برای ساخت تیغه این متر یا همان نوار، از روکش pvc استفاده شده‌است. جهت حفاظت بیش‌تر از اطلاعات مدرج بر روی نوار و همچنین افزایش عمر آن، از یک روکش نایلونی بر روی تیغه نیز استفاده می‌شود.
متر روکش‌دار pvc با واحدهای میلی‌متر، سانتی‌متر، اینچ و فوت مدرج می‌شود که تمامی این موارد وابسته به کشور سازنده و یا سفارش مشتریان است. در ایران، از واحدهای میلی‌متر، سانتی‌متر و اینچ استفاده می‌شود.

متر با روکش pvc دارای مقاومت بسیار بالایی است. و از آن برای اندازه‌گیری فواصل کوتاه کمک گرفته می‌شود. در فواصل کوتاه، ایستایی متر نکته بسیار مهم است. بنابراین به مترهایی مقاوم که خاصیت تاشدگی نداشته باشند نیاز است. بنابراین، مشتریان این دسته از مترها، نصاب‌ها، نجاران، کابینت کارها هستند. همچنین در کارگاه‌ها و تولیدی‌های صنعتی مختلف که نیاز به متر باشد، از این مدل استفاده می‌شود.

2-متر فلزی

متر فلزی نوع دیگری از مترهاست که از نظر کارایی همانند متر با روکش pvc است. همانند نامش، برای ساخته بدنه این متر از فلز استفاده شده ‌است. علت استفاده از این متریال نیز، افزایش مقاومت متر در برابر فشار و ضربات مختلف است که از شکستن آن جلوگیری می‌کند. بنابراین اگر قصد استفاده از متر در محل‌هایی را دارید که احتمال آسیب به آن زیاد است، استفاده از این نوع پیشنهاد می‌شود. تنها نکته قابل توجه در این مدل، عدم استفاده از آن در محیط‌های کاری مرطوب است. فلز نسبت به رطوبت بسیار حساس است. در واقع استفاده از این نوع در محیط‌هایی که رطوبت آن‌ها بالاست، باعث کاهش عمر مفید ابزار و از بین رفتن سریع‌تر آن می‌شود. پس اگر کارهای تاسیساتی دارید، به دنبال مدل‌های مقاوم در برابر رطوبت و آب باشید.

3-متر فایبر گلاس

هر دو متر فلزی و روکش pvc دارای محدودیت‌های قابل توجهی بودند. در واقع مترهای با روکش pvc به علت عدم مقاومت کافی در برار ضربه و فشار، عمر کوتاهی داشته و ممکن است در زمان کار بشکنند. همچنین مترهای فلزی به علت حساسیت متریال به کار رفته در آن‌ها نسبت به محیط‌های مرطوب، محدودیت استفاده داشته و نمی‌توان از آن‌ها در کارهای تاسیساتی استفاده کرد. این دو محدودیت بزرگ باعث طراحی و تولید نوع جدیدی از مترها به نام متر فایبر گلاس شد. این دسته از مترها به علت عمر طولانی‌تر و استفاده راحت، طرفداران بسیاری پیدا کرده و جزو پرمصرف‌ترین مترها شده‌اند. بدنه این متر از جنس فایبر گلاس است. این متریال ویژگی‌های مختلفی داشته که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به مقاومت بالا در برابر فشار، ضربه و رطوبت اشاره کرد. همچنین انعطاف بالاتر در این نوع موجب شده تا بتوان از آن برای اندازه‌گیری مواد منعطف استفاده کرد. متر فایبر گلاس مناسب برای اندازه‌گیری گونی، سیم و مواد منعطفی از این نوع است.

4-متر باتری دار

برای تولید مترهای باطری دار از یک بدنه ABS استفاده می‌شود. این بدنه بسیار مقاوم و ضد ضربه است. برخی از کاربرات ترجیح می‌دهند تا متر را با راحتی بیش‌تر و یا به شکل اتومات جمع کنند. متر باتری دار این امکان را برای کاربران فراهم آورده ‌است. بنابراین تفاوت اساسی این مدل با مدل‌های فلزی، فایبر گلاس و روکش pvc در نحوه جمع کردن متر است. برای این منظور یک دکمه تعبیه شده است که با استفاده از آن می‌توانید به صورت خودکار متر را جمع کنید. همچنین اگر قصد اندازه‌گیری‌های با متراژ بالا را دارید، می‌توانید از این نوع استفاده کنید. چرا که بسیار منعطف بوده و با متراژهای بالاتری قابل تهیه هستند. با این حال، وجود سیستم جمع کننده خودکار، مهم‌ترین مزیت این نوع به شمار می‌آید که به علت جمع کردن متر با سرعت متعادل، از خوردگی لبه‌ها و آسیب دیدن آن‌ها در زمان جمع شدن جلوگیری می‌کند. اولین مترهای باتری دار توسط برند رونیکس در ایران معرفی شدند.

5-متر مهندسی

همانطور که در بخش مقدمه این مقاله عنوان شد، مترها با توجه به نوع کاربرد و نیاز کاربران طراحی می‌شوند. بنابراین در کارهای حرفه‌ای و محیط‌هایی مانند ساختمان‌ها و یا کارخانه‌های ساخت و تولید قطعات، به مترهای مقاوم با طول‌های بیش‌تر نیاز است که مدل‌های قبلی پاسخگوی کامل نیاز این دسته از کاربران نخواهد بود. شاید از نظر شکل ظاهری، مدل‌های قبلی هم با نام متر مهندسی خوانده شود، اما این نامگذاری صحیح نیست. متر مهندسی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی بوده که موجب استفاده آن در زمینه‌ها و امور مختلف می‌گردد. به طور معمول برای ساخت بدنه این دسته از مترها از پلاستیک یا آلومینیوم استفاده می‌شود. که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را داشته و انتخاب هر کدام از این دو نوع باید متناسب با شرایط کار و محیط مورد استفاده کاربر انجام گیرد.  این مترها دارای یک دسته به شکل حرف انگلیسی D و یا دسته‌های معمولی هستند. برای جمع کردن نوار مدرج متر پس از اتمام کار، از یک دسته چرخان در مرکز استفاده شده‌است. عرض این مترها باریک بوده و از جنس پارچه و یا فلز با روکش خاص ساخته می‌شوند. در ابتدای نوار تمامی این مدل‌ها از قلاب به جای هوک استفاده شده که قادر است تا به مبدا مورد نظر متصل شود. متر مهندسی به طور معمول، با متراژهای 30 و 50 متر روانه بازار می‌شود.

برای جمع کردن ساده‌تر این مترها با توجه به متراژ بالای آن‌ها از یک دسته ارگونومیک استفاده می‌شود. این دسته‌ها موب می‌شوند تا کاربر دچار خستگی کم‌تری در زمان جمع کردن متر شود. برای ساخت این مترها از یک ساختار ساده استفاده شده که باعث افزایش طول عمر آن می‌گردد. اتصالات به کار رفته در این مدل‌ها نیز از نوع مقاوم و بادوام بوده که در بین کاربران کارهای مهندسی و کارگاهی و پیمانکاران بسیار محبوب هستند.

6-متر لیزری

نسل جدید مترهای ساخته شده و موجود در بازار هستند که در کارهای تخصصی و حساس از محبوبیت بالایی برخوردار شده‌اند. از این مترها اغلب در کارهای مهندسی به خصوص در پروژه‌های راه و ساختمان استفاده می‌شود. در واقع مترهای لیزری جهت افزایش سرعت و دقت در کار و کاهش زمان و نیروی مورد نیاز برای اندازه‌گیری و محاسباتی از این دست طراحی شده‌اند. متر لیزری دارای دقت بسیار بالایی بوده و فرآیندهای مربوط به متراژ و محاسبات آن را تا حد زیادی ساده کرده‌اند. برای مقایسه به این مثال ساده توجه کنید.

برای متر کردن یک محل، با استفاده از مترهای ساده گذشته، نیاز بود تا دو نفر به طور همزمان این کار را انجام دهند. علت آن نیز نیاز به شخص دومی برای نگه داشتن سر متر در محل مورد نظر بود. اما متر لیزری این کار را ساده کرده‌ است. و نیاز به نیروی دوم از این فرآیند را حذف کرده‌است. همچنین مدل‌های بسیار متنوعی از این وسیله ساخته شده که کاربران با توجه به نیاز خود می‌توانند مدل مورد نظر را تهیه کنند. در مدل‌های پیشرفته این وسیله، می‌توانید با استفاده از یک اپلیکیشن ساده و مختص متر مورد نظر، آن را به گوشی خود متصل کرده تا محاسبات وقت گیر مورد نظر را نیز انجام دهد. بنابراین انجام محاسبات طولانی، پیچیده و پی در پی که زمان بر نیز خواهند بود، به کمک این ابزارها ساده شه و با سرعت بالایی انجام می‌شود. علاوه بر این با استفاده از متر لیزری با برد بالا، می‌توانید فواصل طولانی را نیز اندازه‌گيري كنيد.

7-متر چرخدار یا چرخ متر

براي مسافت‌هاي طولاني به ابزاري نياز داريد تا فواصل را با سرعت و دقت كافي اندازه‌گیری کند. به این منظور مترهایی با نام متر چرخ‌دار یا چرخ متر معرفی شده ‌است. این وسیله متشکل از یک چرخ بزرگ و یک دسته است. کاربر می‌تواند با استفاده از دسته، چرخ متر را به حرکت درآورد. نکته قابل توجه برای استفاده از این وسیله، در زمان شروع کار است. در زمان شروع کار، باید نقطه صفر وسیله در ابتدای محل قرار گیرد. در واقع نقطه صفر دستگاه با نقطه شروع محل مورد نظر منطبق گردد.

این ابزارها در دو نوع دستی و دیجیتال با تنوع طراحی و قابلیت، تولید می‌شوند. در مدل‌های ابتدایی این ابزار، کاربر می‌بایست تعداد دور چرخ را یادداشت می‌کرد که این امر باعث افزایش خطا در اندازه‌گیری می‌شد. در مدل‌های امروزی این وسیله، از یک کانتر جهت شمارش دور چرخ استفاده شده ‌است. کانترهای نصب شده بر روی چرخ متر خود در دو مدل کار می‌کنند. این کانترها به صورت دیجیتالی و یا مکانیکی هستند. کانتر مکانیکی از محبوبیت بیش‌تری در میان کاربران برخوردار است. این کانترها نیازی به تعویض باتری نداشته و در صورت خرابی، به سادگی تعمیر می‌شوند. علت آن نیز طراحی ساده برای ساخت آن‌هاست. از چرخ متر می‌توان برای اندازه‌گیری فواصل تا حدود 10 کیلومتر نیز استفاده کرد. برای ثابت ماندن چرخ متر در زمان‌های توقف کار، یک پایه ثابت در کنار چرخ تعبیه شده تا از حرکت وسیله و ایجاد خطاهای محاسباتی جلوگیری کند. اصلی‌ترین کاربرد این ابزارها در فعالیت‌های عمرانی و راه و ساختمان است. همچنین مي‌توان از آن‌ها در اندازه‌گيري فواصل جهت لوله‌گذاري و يا كابل كشي نيز استفاده كرد.

8-متر تاشو

مترهاي تاشو از آن دسته از مدل‌هايي هستند كه استفاده از آن‌ها بسيار كاهش يافته است. اين مترها از چوب يا فايبر گلاس ساخته مي‌شدند. براي ساخت آن‌ها، قطعات متر به صورت مفصلي بر روي هم بسته مي‌شدند. براي شروع كار، مي‌توان متر را به مقدار لازم باز كرد و در نهايت پس از استفاده، قطعات را روي هم بست. متر تاشو حالتي مانند خط داشته با اين تفاوت كه طول آن تا 2 متر نيز مي‌رسد.

9-متر خیاطی

نكته مهم در مترهاي خياطي، انعطاف و قابليت اندازه‌گيري نواحي مختلف، گوشه‌ها و انحناهاست. بنابراين اين مترها را از پلاستيك بسيار نرم و منعطف مي‌سازند. براي مدرج كردن آن، در مدل‌هاي امروزي، هر دو طرف متر درجه بندي مي‌شود. در مترهاي قديمي يك طرف آن با واحد اينچ و طرف ديگر با واحد سانتي‌متر، درجه بندي مي‌شد. امروزه هر دو طرف متر خياطي را با استفاده از واحد سانتي‌متر مدرج مي‌كنند. طول مترهاي خياطي در حدود يك و نيم متر است. در ابتدا و انتهاي اين مدل يك قطعه فلزي قرار داده شده تا موجب ايستايي آن شود. براي مدرج كردن متر خياطي نيز از روش سكه‌اي استفاده شده ‌است. در اين روش حتي اگر متر را يه شكل سكه جمع كنيد، باز هم اندازه صحيح را به شما نشان خواهد داد.

10- گونیا متر

براي كپي كردن از يك قطعه و يا اندازه‌گيري زواياي مختلف در محل‌ها و قطعات گوناگون، از متر گونيا استفاده مي‌شود. از اين دسته از مترها در كارهايي مانند كابينت كاري، موزاييك كاري، دكوراسيون داخلي، نصب انواع سراميك و پاركت استفاده مي‌شود.

11-متر تلسکوپی

از متر تلسكوپي مانند ساير مترها براي اندازه‌گيري طول استفاده مي‌شود. تنها نكته قابل توجه در اين مدل، قابليت جم شدن متر به حالت تلسكوپ است. اين قابليت حمل ساده‌تر اين وسيله شده ‌است. متر تلسكوپي با طول 10 متر، متداول‌ترين نوع اين وسيله است.

12-متر جیبی

اصلي‌ترين تفاوت در اين مدل، شكل ظاهري آن است. قالب بدنه اين مترها به شكل نيمه ساخته شده‌اند. هيچ فنري براي جمع كردن آن‌ها وجود ندارد بلكه حالت منحني نوار باعث بازگشت آن در سر جاي خود مي‌شود.

13-متر قدسنج

همانطور كه نامش پيداست، از آن براي اندازه‌گيري قد استفاده مي‌شود. پر مصرف‌ترين نوع متر در مطب و يا مراكز مختلف پزشكي است. اين مترها داراي يك پايه هستند كه موجب ايستادن آن‌ها بر روي زمين مي‌شود. براي استفاده نيز بايد ابتدا پايه را بر روي زمين قراردهيد. سپس هوك ابزار را بكشيد تا عدد صفر به نشان قرمز برسد. سپس آن‌را به ديوار متصل كنيد تا بدون حركت باقي بماند.

14-متر چند کاره

متر چندكاره نوع جديدي از مترهاست كه تلاش شده تا در آن از قابليت تمامي مدل‌ها استفاده شود. بنابراين اين مدل داراي ويژگي‌هاي زير است:

·        متر نواري كاملا منعطف براي اندازه‌گيري‌هاي خاص

·        داراي متر ليزري مجهز به نمايشگر ديجيتالي

·        داراي يك رول چرخان مانند چرخ براي اندازه‌گيري منحني‌ها و قوس‌هاي مختلف

استفاده از متر چندكاره باعث كاهش نياز كاربر براي تهيه مترهاي مختلف شده ‌است.

در اين مقاله انواع مختلف مترها به همراه كاربرد آن‌ها معرفي شد. اما براي يك انتخاب مناسب و صحيح، بايد شرايط كاري و محيط مورد استفاده را در نظر گرفت. همچنين هدف از استفاده از اين ابزار نيز به طور كامل مشخص شده باشد. بنابراين مي‌توانيد متر مورد نظر خود را انتخاب كنيد.

همانطور كه بيان شد، مترها ابزارهايي مدرج با اندازه‌ها و طراحي‌هاي مختلفي هستند كه بر اساس واحدهاي مختلف ميلي‌متر، سانتي‌متر، فوت و اينچ درجه بندي مي‌شوند. از متر براي اندازه‌گيري فواصل مختلف بين دو شي يا دو نقطه كمك گرفته مي‌شود. مترها ابزارهاي بسيار ساده‌اي هستند كه استفاده از آن‌ها نياز به آموزش خاصي ندارد. عملكرد فوق‌العاده و راحتي در استفاده، باعث محبوبيت اين ابزارها در ميان كاربران مختلف شده ‌است.
تنها نكته قابل توجه براي استفاده از اين ابزارها، نگهداري صحيح و جلوگيري از ضربه به آن‌هاست. با اين‌كه برخي از مترها از متريال مقاوم و مناسبي ساخته شده‌اند. با اين‌حال، استفاده غير اصولي از آن‌ها باعث كاهش طول عمر اين وسايل كاربردي و پرمصرف مي‌شود. همچنين تهيه يك مدل بدون توجه به انتظارات و معيارها و محيط مورد استفاده نيز باعث كاهش كارايي اين وسيله و در برخي از موارد نيز خراب شدن آن مي‌شود. بنابراين توجه به اين نكات كوچك و ضروري، باعث مي‌شود تا مدت طولاني‌تري از اين ابزارها استفاده كنيد.