فازمتر

به دلیل ارتباط مستقیم با برق، فازمتر باید عایق باشد و جریان برق را از خود عبور ندهد. به همین منظور روی بدنه آن را با یک پوشش پلاستیکی می پوشانند. برخی از مدل‌های فازمتر تنها برای برق فشار ضعیف طراحی شده اند و نمی‌توان از آن برای مشخص کردن فاز برق فشار قوی استفاده کرد. بنابراین لازم است که در زمان خرید فازمتر حتما این نکته را به خاطر داشته باشید. برای آن که متوجه شوید این فازمتر برای برق فشار قوی مناسب است یا ضعیف کافی‌ است روی بدنه آن ولتاژ مشخص شده آن نوشته شده است. فازمترها هم همچون سایر ابزار آلات از مدل‌های مختلفی برخوردار هستند.

فازمتر ها دارای انواع مختلفی هستند که به ترتیب از ساده ترین ابزار در کارهای روزمره و خانگی استفاده می شود، اما فازمترهای پیشرفته در کار‌های پیچیده و صنعتی توسط افراد حرفه ای و متخصص بهره می‌برند. در این بخش به بررسی بیشتر آنها می‌پردازیم.

 فازمتر ساده

این فازمترها بیشتر به شکل پیچ گوشتی ساخته می‌شوند، برای تشخیص سیم فاز از سیم نول نیز بکار می‌رود. جهت تشخیص نوک فازمتر وارد پریز برق ویا سر سیم دارای ولتاژ الکتریکی شده و یکی از انگشتان کاربر باید انتهای دسته در قسمت فلزی فازمتر قرار بگیرد.

برای عملکرد صحیح این نوع فازمتر باید جریان کوچکی از طریق انگشت روی فاز متر از بدن عبور کند و گرنه فازمتر به درستی عمل نخواهد کرد.(داخل فازمتر یک لامپ کوچک که با جریان ضعیف الکتریکی روشن خواهد شد، همراه با یک عدد مقاومت در چند مگا اهم قرار داده شده و با اتصال فازمتر به سیم فاز و از طرف دیگر اتصال انتهای  فازمتر به زمین (از طریق قرار دادن انگشت دست ما) مداری برای روشن شدن لامپ بسته و روشن می‌شود.) پس یعنی اگر زیرپای ما عایق کامل باشد و ما نوک آن را به فاز اتصال دهیم چراغ سیگنال فازمتر روشن نخواهد شد و در نتیجه ممکن است باعث ایجاد خطا شود.(بدن انسان نقش سیمی را انجام می دهد و زمین نقش نول، اگر انسان کفش عایقی نسبت به الکتریسیته پوشیده باشد، ارتباط بدن با زمین قطع شده و لامپ درون فازمتر روشن نخواهد شد.

فازمتردوبل فشار ضعیف

این مدل از فازمتر نسبت به دیگر ابزار ضعیف تر است. کاربرد آن برای آزمایش نبود برق در شبکه‌های فشار ضعیف است. حتما قبل از استفاده اطمینان پیدا کنید که فازمتر سالم است. همچنین در زمان خرید حتما به نوع چراغ و سالم بودن آن و همچنین دیده شدن نور چراغ در روز توجه داشته باشید تا پس از خرید مشکلی برای کار کردن با آن پیش نیاید.

 فازمتر فشار متوسط

این فازمتر به منظور امتحان کردن وجود برق درخطوط و پست‌های فشار متوسط که شامل 1 الی 33 کیلو ولت می‌شود، مناسب است. از این وسیله برای بررسی وجود ولتاژ بالا در تاسیسات و شبکه‌های برق است و به منظور ایمنی کارگران و تکنسین‌ها و … می‌باشد. می‌توان گفت که این فازمتر یک ابزار حرفه ای است و بیشتر توسط افراد متخصص استفاده می‌گردد. سه قسمت اصلی فازمترهای فشار متوسط را در این جا بررسی می‌کنیم.

 شاخک: که به منظور نزدیک کردن به موارد در نظر گرفته شده است.

چراغ: یا لامپ نئون که در صورت وجود جریان روشن خواهد شد.

دسته تلسکوپی مدرج: این بخش عایق است تا بروز برق گرفتگی کاربر جلوگیری کند.

فازمتر دوسر یا دو تماسه:

همانگونه که از نامش پیدا است این نوع از فازمتر دو قسمت دارد که یک سر آن یک پیچ گوشتی یا یک سیم لامپ دار است و در قسمت انتهایی آن یک سیم قرار گرفته است. قسمت جلویی آن به محل مورد تست تماس داده می‌شود و سیم قسمت عقبی را به جای آن که مثل مدل «یک سر» در دست بگیرند آن را مستقیما به زمین متصل می‌کنند. در صورتی که ولتاژی بین این دو نقطه وجود داشته باشد چراغ دستگاه روشن می‌شود. وجود این سیم باعث می‌شود فرد بتواند درصورت وجود ولتاژ بین هر دو نقطه از مدار آن را متوجه بشود در حالی که مدل‌های یک تماسه تنها اختلاف پتانسیل بین یک نقطه از مدار با زمین را نشان می‌داد. برای تشخیص قطعی مدار‌های مستقیم و سیم‌های خودرو این وسیله را استفاده می‌کنند.

مدل‌های مختلف این نوع فازمتر برای تشخیص جریان‌های برق شهری، برق مستقیم با ولتاژ پایین ۱۲ ولت و برق فشار قوی تا ۲هزار ولت وجود دارند. این نوع از فازمتر‌ها چون با فرد در تماس مستقیم قرار نمی‌گیرد امکان برق گرفتگی را کمتر می‌کند اما همچنان فرد باید سیم‌ها را به جریان برق تماس بدهد و همچنان خطر اتصالات برقی وجود دارد.

فازمتر غیر تماسی:

 شیوه کار آن به این ترتیب است که فقط با حرکت دادن این وسیله در اطراف یک سیم می‌ توان محل قطعی را تشخیص داد و احتیاجی به تست کردن سیم به همراه لخت‌کردن آن نباشد. فازمتر غیر تماسی بدون ایجاد تماس با سیم یا مدار مورد نظر و تنها از تغییرات میدان الکتریکی در اطراف یک سیم یا وسیله‌ ای با جریان متناوب، تشخیص می‌دهد آن شیء دارای ولتاژ است عمل می کند.

این مزیت باعث می‌شود احتیاجی به لخت‌کردن ‌سیم نباشد و تماس با جریان برق و خطر برق گرفتگی به حداقل برسد. همچنین این وسیله این توانایی را دارد تا از پشت دیوار محل سیم‌هایی که خیلی داخل عمق دیوار قرار نگرفته اند را مشخص کند. اما از آن جا که روش کار این دستگاه اندازه گیری میدان الکتریکی است نمی‌تواند روی کابل‌های با روکش‌های ضخیم و همچنین در مدار‌های با جریان مستقیم تشخیص بدهد.

 فازمتر مولتی کالر

این ابزار دارای یک لامپ نئون با نور بالا است. لامپ فازمتر های قدیمی از نور کمی بهره می‌بردند. با توجه به این که این فازمتر دارای نور بالایی است به راحتی می‌توان از این وسیله در محیط‌های باز و حتی در طول روز از آن به راحتی استفاده کرد. همچنین لازم به ذکر است که این لامپ در صورت سوختن و یا خراب شدن به راحتی تعویض می‌شود به این ترتیب به مدت طولانی می‌توان از این ابزار استفاده کرد.

فاز متر دیجیتالی یا الکترونیکی

. برای کار کردن با این مدل از فازمتر لازم است که قسمت فلزی تست فاز را با قسمت برق دار تماس دهید و دکمه تست را با کمک انگشت فشار دهید. با روشن شدن و یا روشن نشدن لامپ تخلیه، فاز و نول را به راحتی تشخیص خواهید داد. علاوه بر تشخیص فاز از سیم نول، قادر به نمایش میزان ولتاژ و اندوکتانس نیز است.  برای اندازه گیری اثر القا کافی است تماس شصتی و گرفتن بخش تستر در کنار سیم یا کابل برق، اثر القایی را مشخص کنید. مهمترین مزیتی که استفاده از این فازمتر برای کاربر دارد این است به راحتی می‌توان با استفاده از آن میزان دقیق ولتاژ را اندازه گیری کرد و این فازمتر توانایی اندازه گیری ولتاژهای 220-12 ولت را دارا است.

فازمتر القایی

. با استفاده از این فازمتر می‌توان در کنار مشخص کردن میزان ولتاژ و جریان از میزان مقاومت و فرکانس یک سیم یا هر قطعه‌ای آگاه شد. این فازمتر برای تشخیص مقاومت الکتریکی و یا فرکانس هر قطعه‌ای است. شاید بتوان گفت در میان انواع مدل‌های فازمتر پیشرفته ترین نوع فازمتر به حساب می‌آید. فازمتر القایی یکی از مناسب‌ترین نوع فازمترها برای تکنسین‌های برق و استادکاران حرفه‌ای است.

فازمتر و نکات ایمنی

 به همراه داشتن یک فازمتر سالم در جعبه ابزار یک تکنسین برق برای جلوگیری از حوادث برق گرفتگی لازم و ضروری است. حتما قبل از انجام کار در شبکه‌هایی که جریان برق زیاد است، اطمینان حاصل کنید که فازمتر سالم باشد. فازمتری سالم و درست کار می‌کند که لامپ نئون آن روشن شود. فازمترهای بزرگتر با استفاده از دو یا چهار باطری قلمی معمولی و یا باطری کتابی کار می‌کنند. اگر لامپ نئون آن روشن نشد و یا نور ضعیفی داشت باتری های آن را عوض نمایید. در زمان خرید حتما این نکته را در نظر داشته باشید که فازمتر مورد نظر چگونه کار می‌کند.

شیوه کار با فازمتر

جریان برق با کسی شوخی ندارد. هرچند که ابزار فازمتر به صورتی طراحی شده که در برابر جریان برق عایق شده باشد اما در زمان کار کردن با فازمتر بهتر است که نکات ایمنی را رعایت نمایید. در هنگام کار فازمتر را در دست راست خود قرار دهید تا در زمان بروز برق گرفتگی جریان برقی که بدن وارد می‌شود از مسیر قلب عبور نکند. فراموش نکنید که اول از همه از سالم بودن فازمتر اطمینان پیدا کنید، زیرا کار شما با جریان برق فشار قوی است و یک سهل انگاری ساده‌ای همچون چک نکردن سالم بودن فازمتر ممکن است جان شما را به خطر بیاندازد.

بررسی کنید که دسته این ابزار خشک است و هیچ گونه رطوبتی نداشته باشد، در صورت وجود رطوبت حتما آن را با یک دستمال خشک کنید. زیرا این وسیله با برق سر و کار دارد و احتمال برق گرفتگی وجود دارد. کاربر باید در زمان استفاده از فازمتر حتما آن را از بدن دورتر نگه دارد. هیچ موقع این وسیله را بین دو فاز قرار ندهید زیرا این کار باعث می‌شود که فاصله فازها کم شود و در نهایت سبب بروز اتصال کوتاه شود.به دلیل آن که وسیله‌ای حساس است حتما دور از گرما و سرما غیر طبیعی آن را نگه دارید تا آسیبی به عملکرد دستگاه وارد نشود. فازمتر را از یک فاز به فاز دیگر نزدیک نکنید.

این کار باعث ‌می‌شود که دستگاه بین دو فاز پلی ایجاد کند و آن دو را بهم وصل کند.این وسیله وظیفه اصلی آن تشخیص جریان برق است، باید از آن به خوبی مراقبت کنید تا اختلالی در عملکرد دستگاه بوجود نیاید. در جعبه ابزار و یا کیف ابزار خود این وسیله را جایی بگذارید که فشار زیادی با آن وارد نشود. از فازمتر ها به عنوان پیچ گوشتی استفاده نکنید. این مدل از فازمتر برای باز و بسته کردن پیچ پریز برق طراحی شده است و باز و بسته کردن پیچ های دیگر ممکن است به فازمتر صدمه بزند که بسیار خطرناک است.