پیچ گوشتی (غیربرقی)

اجزای پیچ گوشتی

پیچ گوشتی از سه بخش تشکیل شده است که هر بخش نسبت به نوع ابزار مورد استفاده و کاربرد آن طراحی، جنس، اندازه و انواع مختلفی دارد.

دسته: دسته‌ها اکثرا از جنس پلاستیک، چوب و فلز ساخته می‌شوند. انواع معمولی این وسیله دسته‌ای از جنس پلاستیک سفت دارند که کاربران بیشتری از آن استفاده می‌کنند. این قسمت باید متناسب با ابعاد دست کاربر طراحی شده و جنس مناسبی داشته باشد. همچنین نباید در دست کاربر دچار لغزش شود. دسته پلاستیکی  به دلیل اینکه روغن و گریس را کمتر به خود جذب می‌کند و به راحتی  از این مواد پاک می‌شود،  برای افرادی که کارهای مکانیکی و تعمیر انواع موتور و ماشین را انجام می دهند مناسب تر است. دسته لاستیکی به دلیل آن که  محکم تر در دست قرار می‌گیرد و برای بازکردن  پیچ های خیلی سفت و محکم مناسب است، افرادی که کار نجاری انجام می‌دهند، بهتر است  از پیچ گوشتی با این دسته استفاده کنند. افراد برق‌کار نیز برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی باید دسته‌های عایق را انتخاب کنند. دسته‌های نرم کاملا لاستیکی و ترکیبی از پلاستیک و لاستیک دوام بیشتری دارند و هنگام چرخش به راحتی قابل کنترل هستند.

میله: که میان دسته و نوک قرار دارد و هنگام خرید باید توجه بیشتری به آن داشت. میله باید استحکام و دوام زیادی داشته باشد که به راحتی خم نشده و آسیب نبیند. میله از جنس فولاد کروم وانادیوم ساخته می‌شود. بعضی از میله‌ها در نزدیکی دسته قسمتی دارند که مجهز به آچارگیر است به این وسیله  زمانی که به نیروی چرخشی بیشتری نیاز است میله را با آچار ثابت نگه ‌داشته و پیچ‌ گوشتی را می‌چرخانند. نوع میله ضربه‌خور تا قسمت انتهایی دسته ادامه داشته و به یک کلاهک محافظ متصل می‌شود. از این نوع پیچ گوشتی زمان ضربه زدن به اجسام استفاده می‌شود.

نوک: که پیش گوشتی را بیشتر با نام این بخش می شناسند. همانگونه که پیچ‌ها انواع مختلفی دارند،  برای باز و بسته کردن هرکدام باید سری متناسب با آنها ساخته شده است. واحد اندازه‌گیری این بخش میلیمتر یا اینچ است. چون بستن پیچ با نوک اشتباه به سر پیچ آسیب می‌رساند. نوک این وسیله در انواع دوسو، چهارسو، ستاره‌ای و … وجود دارد. جنس نوک پیچ گوشتی از تیتانیوم، استینلس استیل، فولاد تندبر و سایر فلزات غیرآهنی ساخته می‌شوند اما بهترین جنس میله و نوک کروم وانادیوم است زیرا در برابر ضربه مقاومت بیشتری دارد.

انواع پیچ گوشتی

 مانند هر ابزار دیگری پیچ گوشتی دارای انواع مختلف است که برای به کار گرفتن در کارهای مختلف و برای باز کردن پیچ های گوناگون و ریز و درشتی که در وسایل مختلفی استفاده می شوند طراحی شده اند در اینجا به بررسی برخی از این انواع می پردازیم.

ترمینالی یا پیچ عایقی: که مخصوص کار با جریان برق می باشد. در پیچ گوشتیهای ترمینالی، علاوه بر وجود دسته ای با جنس عایق، میله اصلی نیز یک روکش عایق دارد تا امکان برق گرفتگی فرد را تا حد امکان پایین بیاورد. این پیچ گوشتی را می‌توان یکی از ابزار تخصصی درباره کار با برق دانست.

 تلسکوپی: این مدل در مواردی استفاده می شود که پیچ مورد نظرمان در دسترس فرد نبوده و یا زاویه ای دارد که با پیچ گوشتی معمولی قادر به بستن نیست.

ضربه ای یا تقه ای: بخش میله این پیچ گوشتی آنقدر بلند است که از قسمت انتهایی این نوع پیچ گوشتیها مانند بخشی فلزی شده است که به طور مستقیم به میله پیچ گوشتی متصل است. انواع  پیچ گوشتی تقه ای این قابلیت را دارند که در صورت نیاز بتوان با چکش به انتهای آن ضربه وارد کرد.

ساعتی: که جزو ابزارهای ظریف به شمار می‌روند. پیچ گوشتیهای ساعتی نسبتا حرفه ای برای کارهای ظریف و بستن پیچ های کوچک کاربرد دارد. با توجه به اینکه نگه داشتن نوع ساعتی در دست راحت نیست، طراحی آن به گونه ای بوده که بخش انتهایی جدا از بدنه می چرخد. از این پیچ گوشتیها برای تعمیر وسایل ظریف یا کوچک مانند موبایل و  ساعت بهره گرفته می شود.

ست چند کاره: در واقع یک بسته از انواع پیچ گوشتی ها را به همراه دارد. پیچ گوشتی ست چندکاره از دسته و میله ای بدون سری تشکیل شده و انواع مختلفی از سری ها برای پیچ هایی با اندازه و سری متفاوت طراحی شده‌اند را دارا است. با داشتن این پیچ گوشتی دیگر از داشتن مدل های متعدد بی نیاز می شوید و می توان هر پیچی را با آن باز و بسته کرد.

علاوه بر این تقسیم بندی ها، بر اساس نوع سری پیچ ها انواع مختلفی از پیچ گوشتی وجود دارد که عبارتند از:

دوسو، چهارسو، سه پره، پنج پره و ستاره ای.

براساس شکل سری و نوک

تخت یا دوسو: می توان گفت که ساده ترین پیچ گوشتی است. نوک این نوع تخت و صاف است و در دو نوع باریک و پهن تولید می‌شود. در نوع باریک قطر نوک و میله به یک اندازه است و در فضاهای کوچک و پیچ های کوچک تر استفاده می‌شود. در نوع پهن قطر نوک کمی بیشتر از قطر میله است و برای باز و بسته کردن پیچ‌هایی با سر بزرگتر به‌کار می‌روند.

چهارسو:  برای کارهای مختلفی ازجمله طلاسازی، تعمیرات ساعت و کار با ماشین آلات به کار می‌روند. در صورت وارد کردن فشار مضاعف نوک آن از سر پیچ سر می‌خورد. نوک این وسیله دارای چهار پره است که رفته رفته باریک شده و در قسمت انتهایی نوک به هم متصل می‌شوند. در اندازه‌های گوناگون صفر تا چهار ساخته می‌شوند که پرمصرف‌ترین آن‌ها شماره‌ی دو می‌باشد.

 سه پر: یک پیچ گوشتی خاص است. این ابزار دارای سه پره است اما متفاوت با نوع سه سو است و معمولا برای کارهای ظریف مثل باز کردن پیچ تلفن، موبایل، دوربین و کنسول بادی از آن استفاده می‌کنند.

مربع: همانگونه که از نام این ابزار پیدا است برای باز کردن پیچ‌هایی با انتهای مربع شکل به‌کار می‌رود و نوع طراحی آن مانع از لغزش و سرخوردن روی پیچ می‌شود و گشتاور پیچ را افزایش می‌دهد. این گونه پیچ ها در قسمت هایی به کار می رود که باید دو بخش بسیار محکم به هم متصل شوند به همین دلیل از پیچ های مربعی برای اتصال آنها استفاده می شود و به تبع آن پیچ گوشتی مربع هم برای بستن این پیچ ها طراحی شده است.

ستاره‌ای: نوک این پیچ‌گوشتی شش پره‌ای و به شکل ستاره است. به دلیل طراحی خاص به طور کامل در سر پیچ چفت شده و با وارد کردن نیروی چرخشی بیشتر به سمت بیرون نمی‌لغزد و خورد نمی‌شود. نوع ستاره‌ای عمیق‌تر داخل سر پیچ قرار می‌گیرد و تنها ایراد آن احتمال شکستن نوک بر اثر نیروی زیاد و ماندن تکه‌ی شکسته درون سر پیچ است. این نوع پیچ گوشتی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شش پر یا خورشیدی: این نوع پیچ گوشتی مانند نوع ستاره‌ای شش وجه دارد با این تفاوت که ضخامت پره‌های نوع شش پر بیشتر است و با وارد کردن نیروی زیاد به راحتی نمی‌شکند. به همین دلیل برای کارهای با گشتاور بالا مناسب است. برای وصل کردن اجسام سخت تر به کار می‌رود.

انواع پیچ گوشتی ها بر اساس عملکرد و کاربرد آن ها هم دسته بندی می‌شود که برخی از آنها به شرح زیر است.

جغجغه‌ای: این پیچ گوشتی سرعت کاربر را بالا می‌برد. این نوع توسط یک چرخ جغجغه‌ای کار می‌کند و فقط در یک جهت قابلیت چرخش دارد. اگر در جهت مقابل بچرخانید بی اثر است. یعنی پیچ را فقط باز می‌کند یا می‌بندد. هنگام کار با این وسیله برای تنظیم مجدد زاویه نیاز نیست ابزار را از پیچ جدا کرد بلکه با حرکت دادن دسته‌ی آن در حالت خلاص به زاویه‌ی مناسب می‌رسد. سری‌های این مدل قابل تعویض هستند و می‌توان انواع نوک را به آن متصل کرد.

مشتی: اندازه‌ی این نوع کوچک است و در جاهایی که امکان استفاده از پیچ گوشتی‌هایی با دسته‌ی بلند وجود ندارد به کار می‌رود. مدل پیچ گوشتی مشتی، نوع جغجغه‌ای هم دارد که قدرت و سرعت بیشتری دارند.

آهنربایی:  نوک این مدل از پیچ گوشتی ها ویژگی آهنربایی دارد و پیچ را به خودش جذب می‌کند. به همین دلیل در فضاهای غیر قابل دسترس و جاهایی که امکان افتادن پیچ وجود دارد و مخصوصا برای بستن پیچ‌های بسیار کوچک استفاده می‌شود.

آلن: شکل این پیچ گوشتی بیشتر شبیه به شکل آچار است و معمولا برای باز و بسته کردن پیچ‌های آلن که حفره‌ی شش ضلعی دارند استفاده می‌شود. در این مدل قسمت سری به طور عمیق داخل حفره‌ی پیچ قرار گرفته و از تغییر شکل و ضربه خوردن آن جلوگیری می‌کند. این مدل معمولا دسته ندارد.

نحوه‌ی استفاده از پیچ گوشتی بسیار آسان است و اصلا نیازی به آموزش خاصی نیست. . قبل از شروع کار حتما باید به شیارهای پیچ و ابزار مورد نظر دقت کنید که باهم هماهنگی داشته و روی هم چفت شوند. سپس سر پیچ را در جایی که قرار است بسته شود قرار دهید و زمانی که آن را با یک دست نگه‌داشته‌اید نوک پیچ گوشتی را روی سر پیچ چفت کرده و آن را به آرامی بچرخانید. وقتی پیچ در جای خود کمی سفت شد دست خود را از روی آن برداشته و با فشار بیشتری پیچ را ببندید. با چرخاندن این ابزار به سمت راست پیچ بسته شده و چرخش به سمت چپ آن را باز می‌کند.

 هنگام خرید پیچ گوشتی باید به نکات مختلفی توجه کنید در ابتدا مانند هر هر وسیله دیگری که برای انجام کار خریداری می نمایید باید توجه کنید که انواع پیچ گوشتی که تهیه کرده اید با کار شما تناسب داشته باشد. از جمله معیار هایی که در تهیه پیچ گوشتی باید در نظر گرفت را در این بخش بررسی می‌کنیم.

جنس دسته: کارشناسان ابزار و وسایل مکانیکی بر این باورند که دسته‌هایی با جنس پلاستیکی و سیلیکونی عاج دار برای یک پیچ گوشتی مناسب تر هستند. دسته‌ی این وسیله در وارد کردن نیرو نقش مهمی دارد و باید به طوری طراحی شده باشد تا کاربر را خسته نکند و به دست او فشار نیاورد. همچنین باید روی آن زائده وجود داشته باشد و در دست دچار لغزش نشود و به این ترتیب بتواند پیچ ها را با نیروی کمتری باز کند.

طول دسته : معمولا در کارهای حرفه‌ای و صنعتی که به نیروی بیشتری نیاز است از دسته‌هایی با طول بلند استفاده می‌کنند که انتقال نیرو به راحتی انجام شود. اما اگر شما پیش گوشتی را برای انجام کارهای روزمره در خانه استفاده می کنید نیازی نیست که دسته آن خیلی بلند و یا خیلی کوتاه باشد.

جنس میله : بهترین نوع میله‌های ساخته شده از کروم وانادیوم است که از مقاومت بالایی برخوردارند. همچنین باید محل اتصال دسته و میله به خوبی بررسی شود و به قدری مقاوم باشد که هنگام کار لق نشود و یا میله از دسته بیرون نیاید.

جنس نوک :  باید در برابر فشار و ضربه مقاوم باشد. بهتر است قسمت نوک خاصیت آهنربایی داشته باشد. ظاهر نوک باید عاری از هر گونه تغییر شکل، ترک خوردگی و زنگ زدگی باشد.